Nieuwe bedreigingen voor de das

Wanneer na eeuwen van vervolging de lucht eindelijk lijkt op te klaren boven de das, dient zich een nieuw bedreiging aan; door de aanleg van wegen en drastische uitbreiding van dorpen en steden komt de das en zijn leefgebied steeds meer in de verdrukking. Waar twintig jaar geleden nog een fraaie dassenburcht lag, omringd door een weidelandschap met heggen en houtwallen, staan nu rijtjes eengezinswoningen. Een straatnaambordje is het enige wat herinnert aan de oorspronkelijke bewoners. Met name na 1960 hebben de bevolkingsgroei en toenemende welvaart een enorme aanslag gepleegd op het voormalig dassenleefgebied. Niet alleen woningen, maar ook golfbanen, bungalowparken, sportvelden en bedrijventerreinen schoten als paddestoelen uit de grond. Bij al deze ontwikkelingen is nauwelijks rekening gehouden met de belangen van de das en andere inheemse dieren. Die moeten zich nu via 'ecologische verbindingszones' van het ene dassenleefgebied naar het andere begeven. Ook wegenaanleg gaat gepaard met verlies van veel burchten en foerageergebieden.

Verkeersslachtoffers Tegenwoordig sneuvelen er in Nederland jaarlijks ongeveer 1000 dassen in het verkeer (zie ook 'publicaties'). Dat ligt deels aan het abominabel verkeersgedrag van de das zelf, maar vooral aan het dichte wegennet in Nederland. Vrijwel overal moeten dassen regelmatig wegen oversteken om vanuit hun burcht hun foerageergebieden te kunnen bereiken. Niet alleen op drukke verkeerswegen vallen slachtoffers, ook op stille zandweggetjes worden dassen doodgereden. Afgezien van de slachtoffers die er door vallen, is ook de aanwezigheid van wegen in hun leefgebied voor dassen nadelig; wegen gaan ten koste van dassenleefgebied, wegen verstoren de dassen en wegen vormen vaak een barrière voor de dieren. Door wegen kunnen ze soms hun voedselgebieden niet meer of moeilijk bereiken of raken populaties van elkaar geïsoleerd. De dassenpopulatie heeft veel te lijden door al die verkeersslachtoffers; niet alleen oude of zieke, maar ook kerngezonde dieren worden gedood. De dassenpopulatie heeft hierdoor een onnatuurlijke opbouw en is voortdurend instabiel. Dassen komen regelmatig plotseling zonder partner te zitten; sommige dassen maken dat zelfs meerdere malen in hun leven mee. Langdurige relaties, stabiele familieverbanden en permanente huisvesting zijn dan onmogelijk. In Nederland heeft een das relatief weinig kans te midden van familie en nakomelingen van een rustige oude dag te kunnen genieten. Kanalen met steile oevers vormen lange, onneembare hindernissen voor dassen. Wanneer ze er in springen, komen ze er niet meer uit. Wanneer er uittreedplaatsen worden aangelegd, is dat vaak niet aan de das besteed. Dassen zwemmen meestal niet langs de oever, maar op en neer van oever naar oever totdat ze van uitputting verdrinken. Ook spoorlijnen leveren jaarlijks slachtoffers op, hoewel het aantal slachtoffers relatief klein is.

Ontgrondingen De winning van zand, klei, grind en mergel, nodig voor wegen- en huizenbouw, gaat helaas gepaard met enorme schade voor het landschap. Met name de grootschalige ontgrondingen, zoals die in Noord-Brabant en Midden-Limburg zijn ten koste gegaan van tientallen dassenburchten en honderden hectaren foerageergebied. Pas na veel fel gevoerde rechtzaken van de Vereniging Das&Boom kwamen er in de jaren tachtig en negentig eindelijk compenserende maatregelen opgang, niet zelden door de Raad van State zelf afgedwongen. Gelukkig zijn er ook ontgronders die geen Raad van State nodig hebben om rekening te houden met natuur en landschap. Zo worden in Noord-Limburg heggen, houtwallen en ook boomgaarden en akkertjes aangelegd om de dassen hun verlies aan voedselgronden ‘terug te betalen’.

Eentonig cultuurlandschap Dassen hebben geleerd in overwegend agrarische landschappen hun voedsel te vergaren. In zo'n agrarisch cultuurlandschap gedijt de das uitstekend. Zo leven er even buiten Nijmegen op driehonderd hectare cultuurlandschap meer dassen (ca. 30) dan in de bijna vijfduizend hectare oerwoud in Bialowitza (ca.10) in Polen. Vroeger verbouwden boeren op elk perceel iets anders, tegenwoordig is het vaak overal het zelfde. Rampzalig voor de biodiversiteit, net als de ruilverkavelingen, waarin tienduizenden kilometers waardevolle heggen en houtwallen verdwenen, riviertje en beken werden rechtgetrokken en allerlei niet- functionele kleine bosjes ('overhoekjes') verdwenen. Daarmee verdween ook een enorme hoeveelheid aan knaagdieren, insecten, amfibieën, zaden, bessen en noten. Terwijl dassen vroeger op korte afstand van hun burcht een graantje mee konden pikken van een zeer divers voedselaanbod, vindt de das nu uitgestrekte landerijen met nauwelijks variatie. Aronskelk en daslook, een lekkernij voor de das, is vrijwel overal verdwenen Om voedsel te bereiken steken ze nu kale akkers en weilanden hard rennend over en leggen hun latrines aan tegen de voet van een prikkeldraadpaaltje, het laatste object dat nog boven het gras uitsteekt. De hedendaagse das moet dus meer moeite doen voor een kwalitatief minder maal. Het eenzijdig voedselaanbod komt de gezondheid van de dieren natuurlijk niet ten goede. Hoewel de dassenstand zich getalsmatig dus behoorlijk heeft hersteld, zijn de leefomstandigheden voor dassen in Nederland alles behalve ideaal. Daar moet dus iets aan gebeuren:

Nederland weer mooi In 2006 is de Vereniging Das&Boom op gegaan in de nieuwe Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (met daarin de stichting Das&Boom). Deze Vereniging zet zich in voor een herstel van een gevarieerd cultuurlandschap, met nieuwe heggen en houtwallen, mooi voor de mens en ideaal voor de das. Die krijgt daarmee een kleinschalig landschap terug, met een rijk en gevarieerd voedselaanbod en voldoende dekking. Daarin gaat de das dan eindelijk weer, na eeuwen van vervolging en verschraling, een 'onbekommerd' dassenleven tegemoet. U kunt deze missie steunen, volg daarvoor deze link

Stichting Das&Boom | Rijksstraatweg 174 | 6573 DG Beek-Ubbergen | (024) 684 22 94 | www.dasenboom.nl

Das&Boom Advies, even voorstellen Aanbod Das&Boom Advies Wettelijke bescherming van de das Advies over uitvoering Wet natuurbescherming in de praktijk Dassenwerkgroepen in Nederland

Inventarisatie en monitoring Ecologische begeleiding Quickscan dassenleefgebied Aanvraag ontheffing Wet natuurbescherming, ecologisch werkprotocol Ontwikkelen inrichting- en/of compensatieplannen Advisering faunavoorzieningen voor dassen Advisering overlast door dassen Dassenverhuizingen Onderzoek Gerealiseerde opdrachten

Beschermde status van de das Dassenbescherming in de praktijk Melden overtredingen Wet natuurbescherming

Incidentele verstorende activiteiten, beschadigingen en vernielingen Permanente ruimtelijke- en overige ingrepen in dassenleefgebied Landbouwschade en overige schade door dassen

Doodgereden dassen Doodgereden zogende dassen dassenburchten melden Burchtverstoringen melden

Actueel Dossier dassen Archief nieuwsbrieven Das&Boom Recht op Natuur

Verkeersslachtoffers Ontwikkeling van de dassenpopulatie in Nederland; "dassenexplosie ??" Rundertuberculose in Groot Brittannië

De das Uiterlijk Verspreiding Voedsel Zintuigen Sociaal leven Dassenburchten Jonge dassen Sporen van dassen Dassenvervolging Dassenbescherming Nieuwe bedreigingen voor de das literatuur over de das Video's over de das

Hulpbehoevende dassen Wanneer heeft een das hulp nodig? Eerste hulp voor verkeersslachtoffers Eerste hulp voor verzwakte jonge dassen Jonge verweesde dassen Dassenopvang bij Das&Boom Meldpunt wildlife crime Scheerkwasten van dassenhaar

Donateur worden Financieel ondersteunen WEBSHOP Das&Boom Vriendenloterij Geld nalaten aan Das&Boom Als vrijwilliger helpen in het opvangcentrum Das&Boom bedankt:

Over ons Algemene informatie Geschiedenis van Das&Boom Privacybeleid